TANOD SERIES – 9 Filipino Dream

(Ang TANOD SERIES ay mga bahagi lamang sa mga artikulong sinulat ni albert banico sa TANOD dyaryo ng Bayan noong 2007. Ang bahaging ito ay tungkol sa mga pangarap ng pinoy base sa mga pakikipagusap at panayam sa mga ordinaryong tao sa lipunan. Ang nauunang artikulo ay bahagi ng isang diskusyon sa klase sa San Beda tungkol sa mga hangarin ng Pinoy)


Pangarap ng Pinoy

Nakakalibang ang “jingle” at propaganda ng mga kandidato na nagsasalamin aniya sa nais ng mga botante lalo na ang isang hango sa awiting rap ni Francis M na may pamagat na “Ito ang Gusto Ko.”

Kumpara sa American Dream, kaiba ang Pinoy dahil nais niya na kabahagi ang pamilya. Sa American dream, ang maging malaya sa paghahanap-buhay, magtagumpay sa mga pagsubok at matikman ang bunga ng pagsisikap ay maliwanag. Sa isang panimulang pag-aaral ng aking mga estudyante makikita ang pangarap ng karaniwang masa o ang Filipino Dream.

Sa panayam, mula sa sales lady, jeepney at pedicab driver, boy, janitress, store owner, house keeper, electrician, mananahi. hanggang sa isang Lawyer, propesor, call center agent at street vendor ay masasalamin ang Filipino Dream - simpleng buhay at matiwasay na pamilya sa kanyang sariling bahay at nangangahulugan ito ng disenteng trabaho sa loob ng Pilipinas. Kaya kung tutuusin, ang pagkakahiwalay ng anak sa magulang o asawa o kapatid na OFW sa minamahal ay pagwasak sa simpleng Filipino Dream.

Kadalasan, binabanggit ng mga nakapanayam na salat sila sa pera at mahalaga ang pera at ito ay katumbas ng pagkain, hanap-buhay at kapasidad na makapag-aral, makabili ng kanyang gusto at makapag-lakbay. Sa telebisyon, intersante ang pagtangkilik ng mga manunuod sa Star Struck, Pinoy Dream Academy, Pinoy Big Brother, Wawawi at Star Circle. Litaw ang mga aspirasyun ng masang Pinoy –makaangat sa buhay, tulungan ang pamilya at kung palarin ay maging “instant” yaman at popular.

Dahilan kaya ito kung bakit marami sa mga wala ang halos sambahin ang mga may-roon? O kaya naman ay natural na ang pagnanais na magkaroon ng madaming pera ay dala ng kawalan? Paano ipapaliwanag ang mayaman o ang isang karaniwang tao na gamitin ang katayuan sa buhay o kasamaan gaya panlalamang upang magkamal ng salapi kahit na makatapak at maghirap ang kapwa o kababayan. Ito kaya ay tendensiyang Pinoy o sa gawaing hindi tao.

Nais ng bawat Pinoy sa panayam, ang isang mabuting lider sa isang mapayapa at maunlad na bansa, pero wala silang tiwala sa mga politiko. Sa pananaw ng mgaestudyante ko sa pangkalahatan, simple ang pinoy, - makakain 3 beses 1 araw, dagdag na kita at higit mag-abroad o mangibang bansa.

Sa bagong SWS survey, patuloy na lumalawak ang nakakaranas ng pagkagutom. Sabi nga ng isang Tol, mahal ang pechay at tinapay na walang cheese dahil hindi sapat ang sipag at tiyaga, walang amigo, tito o taong aasahan.

Sa pangarap ng Pinoy ang saligan nila ay hindi pulitiko kundi tiwala sa sarili, paglaban sa pag-subok, pananalig, pagkios at karanasan sa miserableng buhay


51 Pinoy, nakidnap patungong Iraq

Bawal na ang pagtungo ng sino mang manggagawang Pinoy patungong Iraq. Kaugnay ito ng pagatras ng Pilipinas sa utos ni Pangulong GMA sa mga sundalong ipinadala noon ng bansa bilang suporta sa Estados Unidos.

Humihingi ng tulong ang ilang kamag-anakan ng may 51 Pilipino na di umano’y sapilitang dinala sa naglalagablab na bayan ng Iraq.

Sa ulat ni Nichola Smith na may pamagat na “Kidnapped Filipino to build US Embassy” na nalathala sa Times on line, Sunday Times sa London noong Agosto 5, idinetalye ang kabahag-habag na kalagayan ngayon ng mga mangagawang Pinoy na nakabase ngayon sa Green Zone sa Baghdad.

Ang Green Zone ay isang guwardiyadong pook sa loob ng Baghdad na sinasabing hindi kayang pasukin ng mga militanteng Iraqis. Iniulat kamakailan na dalawang suicide car bomb ang sumira sa pananaw na ito matapos ang pagsalakay ng mga militanteng rebelde sa Amerkano.

Noong isang lingo, nagkaroon ng pagdinig sa US House of Representatives at inuulat ni Roy Mayberry, isang emergency medical technician na totoo ang balitang may 51 Pilipino ang pinuslit at kinidnap mula sa Kuwait upang magtayo ng bagong gusali ng US Embassy.

Ang batid ng mga Pilipino ay patungo sila noong Mayo 2006 sa Dubai upang magtrabaho at magtayo ng isang gusaling Hotel. May 10 minuto lamang ang pagitan bago nabatid ng mga Pilipino na sila ay lilipad patungo sa Baghdad at nang kanilang malaman ay kaagad silang nagreklamo at nagsigawan.

Ayon sa testimonya ni Mayberry, isang security guard ng First Kuwait General Trading and Contracting Company na pangunahing kompanyang namamahala sa nasabing proyekto,. ang nagwasiwas ng kanyang sub-machine gun. Dito nabatid ng mga Pinoy na wala na silang magagawa at wala silang kalaban-laban.

Ang testimonya ay sinuportahan ni John Owens, isang eksperto sa arkitektura at may karanasan sa nasabing proyekto na layuning magtayo sa gusali ng US Embassy sa Iraq. Kinausap niya ang First Kuwaiti manager ngunit sinabihan siyang tumahimik sapagkat kapag nalaman ng Kuwaiti Airport Authorities ang nagaganap ay tiyak na pipigilan ang mga Pinoy. Walang nagawa si Owens at sinabi niya pa na ganap ang abusing ginagawa sa mga manggagawang Pinoy sa Iraq na walang sapat na safety measures. Sapat ang impormasyon upang kumilos ang pamahalaan upang tukuyin ang tunay na kalagayan ng mga Pinoy sa Iraq at manawagan sa pamahalaan ng Amerika. Samantala, humihingi ng tulong ang mga kaanak ng mga nasabing Pinoy na ngayon ay mistulang alipin sa luob ng Iraq.


Gamo-gamo sa Syudad

Katulad ng Payatas sa Lungsod ng Quezon, ang Parola sa Tondo, Maynila ay isa sa maituturing na ghetto sa Metro Manila. Sa ibang bayan, ang mga ghetto‘y pook kung saan nakahiwalay ang mga nakatira sa mas maunlad na komunidad. Binubuo sila ng mga iniiwanan ng lipunan, hindi nakapag-aral, matanda, may sakit, batang palaboy at mga pamilyang walang kabuhayan. Sa ating bansa, ang mga ginigibang mga barong-barong o sadyang sinusunog na mga bahay ay maituturing na ghetto.

Matatagpuan sa mga riles ng tren, sa tabing kalye, sa mga sulok-sulok, mga abandonadong lupa, sa likod ng malalaking gusali, sa maliit na kariton, sa ilalim ng tulay o sa mga gilid ng estero kung saan ang pagligo kung minsan ay maituturing na isang luho. Marumi ang paligid, walang ligats at malinis na tubig na inumin at kadalasan ay walang lehitimong kuryente. Ang mga bahay ay tila kuwadra na para lamang sa mga ibon at iba pang hayop ngunit palasyo para sa mga taong nakatira. Gayunpaman marami ang nagsisikap sa buhay slum at nananatiling marangal sa gitna ng mga tukso ng bisyo, sugal at kriminalidad.

Ang buhay mahirap gaya ng pamumulot ng basura at pagkain sa basurahan ay tila mahahalintulad sa buhay mangangaso ng sinaunang panahon. Ang pira-pirasonng kahoy, tagpi-tagping tabla na pinatungan ng yero ay kahalintulad sa sinaunang bahay-kubo. Ang paglalakad sa kalye na walang damit pang-itaas o paliligo sa kalye sa tulong ng mga umaapaw na tubo ng tubig ng Maynilad ay tila sapa sa gitna ng kagubatan. Sa ganitong uri ng pamumuhay, ang syudad ay tila isang malaking gubat na hinahati sa pagitan ng sibilisado at barbaro.

Sa mataas na palapag ng isang Hotel, higit kung umaga ay mainam na panuorin ang baybayin ng Look ng Maynila kasama ng Rizal Park, US Embassy at ang Pier. Ngunit malapit sa Pier ay isang kolonya ng mga barung-barong na bahay sa baybayin ng Maynila. At sa gabi, habang ang ilan sa atin ay nagkakasiyahan sa Bay Walk at mga gimikan sa Malate, masusumpungan ang mga taong natutulog sa kahabaan ng Roxas Boulevard mula sa Rizal Park hanggang CCP Complex. Mga taong natutulog sa kalye o namamalimos tulad ng iba pang namumulot ng basura at nabubusog sa pinagtirahan ng ating kinain at iba naman ay kuntento na sa pagsinghot ng nakaplastik na rugby.

Nitong unang tatlong buwan ng taon, ilang kolonya ng iskuwater ang giniba sa kahabaan ng Araneta Avenue sa Lunsod Quezon. Nitong Marso, giniba din ang mga barung-barong sa panulukan ng Araneta at E. Rodriguez ngunit walang kamuwang-muwang ang mga paslit na naglalaro sa gitna ng mga pira-pirasong yero at nabubulok na kahoy.

Tuwing gabi kung magagawi ka naman sa Antipolo, matatanaw ang mga ilaw ng Metro Manila. Nakakasilaw ang magandang tanawing ito sa mga taga-probinsiya. Naalala ko tuloy ang kuwento tungkol sa gamu-gamu. Nasunog ito dahil nasilaw sa liwanag ng apoy. Katulad ng gamu-gamo, ang mga taga-probinsiya at mga tao ay madalas masilaw sa iba’t ibang liwanag.

Kung pauunlarin sana ang mga probinsiya, hindi na kailangang lumuwas ang mga estudyante o mga mangagawa patungong Maynila. Ngunit nakakaakit ang mga liwanag sa lungsod at madilim ang buhay sa mga liblib na probinsiya. Hindi nila alam na ang liwanag na nakikita sa syudad ang dahan-dahan na papatay sa kanila.


Samang lulupig

Minsan sa unang araw ng pasukan ng klase ko sa kasaysayan, sinubukan ko na pasulatin sa mga estudyante ang Lupang Hinirang, ang pambansang awit ng Pilipinas.

Nagulat ang mga estudyante sa pagaakalang batid na nila ang bawat linya ng pambansang awit. Nasabi ko sa kanila na ito ang pinakasimpleng batayan sa pag-aaral ng kasaysayan sapagkat ang kasaysayan nito ay isinulat sa dugo, pawis at buhay ng maraming katutubong indio noong panahon na ang bayan ay lumalaban sa kasamaan ng mga Kastila.

Narito ang ilan linya: Bayang magilin, sa halip na Bayang magiliw. Samang lulupig, sa halip na sa manlulupig. Ang bituin at araw na kalian pa may di magnining-ning, sa halip na di magdidilim.

Iba-iba ang nagsulat ng mga linyang ito kaya nakakagulat na sa luob ng 16 taon na pag-aaral mula elementarya hanggang kolehiyo ay hindi pa rin nila kabisado ang pambansang awit na nais na ngang palita ng ibang mga kompositor.

Narito pa ang ilan: Sa dibdib mo’y tula, sa halip na sa dagat at bundok. May dilag ang tula at awit na may nagniningning, sa halip na awit sa paglayang minamahal.

Ang tuloy-tuloy na pagsulat sa mga linya ng awit at kawalang impormasyon kung saan ang pagitan ng bawat linya ay malimit din nagpagkakamali ng mga bata.

Katulad ng pagkakamali sa pag-awit ng sikat na mangaawit na kabataan na si Christian Bautista, malimit rin mag-short cut ang mga estudyante na nasa kalagitnaan pa lamang ng linya ay pagsambit agad sa ang mamatay ng dahil sa iyo ang isinusunod.

Matapos ang gawaing ito ay napatawa at nalungkot gayundin napahiya sa kanilang mga sarili ang mga bata sapagkat napaka-simple ng gawain ngunit hindi nila akalaing hindi nila kilala ang kanilang sarili bilang Pilipino.

Ganito ang malungkot na karanasan ng ating bayan na walang iba kundi ang pagkalimot sa ating kasaysayan, tradisyon, kultura at kinagisnan. Gayundin, ang paglimot sa mga simbolo ng bayan at mga nagawa ng mga bayani. Ito ang ma-samang lulupig sa ating kamalayan bilang isang bansa.

Sa katunayan, hindi natin puwedeng baguhin ang hindi natin nalalaman. Sa kabilang banda, kahanga-hanga ang ginawa ni Christian Bautista na matapos magkamali sa harapan ng publiko ay natutong humingi ng tawad at umamin sa pagkakamali.

Ito ay isang mabuting senyales ng kabataan. Mga katangian na pagpapakumbaba at pag-amin sa sala, bagay na wala sa ating mga lider sa bawat bayan at probinsiya.


Noong Sanggol pa si Magdalena

Noong nakatira pa ako sa lunsod ng Quezon, pankaraniwang tanawin na kapag dumidilim sa kahabaan ng Qeuzon Avenue ang mga nagkalat na babae mula sa iba’t ibang edad.
Kaalinsabay nila ang mga kumukutitap na mga establisamento na karaniwan rin ang kinakalakal ay mga modelong babae at pawing kalalakihan ang pangunahing parokyano.

Noong ako ay nagpuntang Bikol sa probinsiya ng Albay, isang reporter ang nagsabi sa amin na duon mismo sa harapan ng kapitolyo sa syudad ng Legaspi hanggang sa Domestic Airport road ay may kahalintulad na eksena.

Ito ay tipikal na sa lahat ng syudad, mula sa syudad ng Davao kung saan napabalita noong mga elementarya pa lamang ay nasasabak na sa ganitong gawain hanggang sa lunsod ng Angeles Sa Pampanga, sa Burnham Park sa Baguio, sa lunsod Pasay, Pasig hanggang sa Maynila at Caloocan.

Ayon sa isang pag-aaral hindi lahat ng pumapasok sa ganitong gawain ay nangangailangan ng pera. Ang iba sa kanila ay dala ng nakagawiang gawain, hindi nakapag-aral mula elementarya at walang alam na trabaho, mga nais ng biglaang malaking pera at ang iba naman ay naging biktima ng white slavery sa kalaunan ay hindi na makabangon sa ganitong gawain.

Ayon sa Functionalist view sa sosyolohiya, ang ganitong hanapbuhay na singtanda halos na rin ng bibliya o higit pa marahil ay nagbibigay ng gamit at halaga sa lipunan. Ayon sa teoryang ito, ang mga prostitute ay nagbibigay ng pagkakataon at oportunidad sa kakaibang relasyon na hindi puwedeng ibigay ng lehitimong pakikipagrelasyon sa lipunan sa pagitan ng babae at lalaki. Naibibigay nito ang pangangailangan ng isang tao, lalaki man, babae, bakla o tomboy na hindi nakapaluob sa relasyon ng buhay mag-asawa.

Isang teoryang marahil ay kumukunsinti sa ganitong industriya na hindi lehitimo ngunit patuloy na tinatangkilik ng lipunan. Sa kabilang obserbasyon, lumalabas na lumalawak ang prostitusyon sa bansa, bunga ng mga white slavery syndicate na kadalasang nanghihikayat ng mga gustong magtrabaho sa probinsiya bilang katulong ngunit pagbebenta pala ng aliw ang patutunguhan.

Ang dating gatas sa labi ng mga taong ito ay hidni na lamang gatas kundi sari-saring karanasang nagdudulot upang sila ay mawalan na ng pakiramdam, tiwala sa kapwa, tiwala sa sarili at tanggapin na hanggang duon na lamang ang kanilang buhay. Walang silbi ang makapag-aral pa, ang mabuhay ng normal tulad ng ibang tao higit kung wala nang bigas sa kaldero, gatas ang sariling anak o matrikula ng batang kapatid. Mga bagay na hindi nababatid ng sariling pamilya na ang alam ay nagtratrabaho ang kanilang kaanak sa isang disenteng hanap-buhay.

Naisip ko tuloy na noong mga sanggol pa ang mga babae o lalaking ito na nagbebenta ng aliw, noong sanggol pa sila Magdalena, ang karamihan sa kanila marahil ay inalagaan ng husto ng kanilang mga magulang. Ang mga sanggol na ito ay kinukumutan, pinupunasan ng pawis, pinipili ang kakanin, hindi pinapadapuan ng lamok, kinakarga, inaawitan at inuugoy sa saliw ng marahang awit, yakap, halik at pagmamahal na sa paglaki ay bababuyin lamang ng lipunan.